* Bulunan ögeler birbirlerine bağlanarak sorular sorulur.
Örnek: Ali seni dün sinemada görmüş.
Görmüş: Yüklem ,
Gören kim? – Ali (Özne) ,
Ali kimi görmüş? – Seni (Belirtili Nesne) ,
Ali seni ne zaman görmüş? – Dün (Zarf Tümleci)
Ali dün seni nerede görmüş? – Sinemada (Dolaylı Tümleç)
* Herhangi bir öge bir tek sözcükten oluşabileceği gibi birden çok sözcükten, sözcük gruplarından da oluşabilir.
Örnek: Yaşam denizinde uzun uzun kulaç atmış bir insanın yalın ve sıcak anlatımıydı bizi etkileyen.
* Sözcük grupları (tamlamalar, deyimler, birleşik sözcükler, eylemsi grupları, sayı grupları...) ögeler bulunurken parçalanamaz.
Örnek: Davut burnundan soluyordu. ( Deyimden oluşan bir yüklem)
* Devrik cümlelerin ögelerini bulmak için öncelikle kurallı cümle haline getirmemiz gerekir.
Örnek: Akşam geliyorum yanına. Akşam yanına geliyorum.
* Soru cümlelerinin ögelerini bulmakta zorlanırsanız, soruya cevap vererek öğelerini bulmayı deneyin. Her iki cümlenin de öge sıralaması aynıdır.
Örnek: Ayşe buraya nasıl gelmiş? - Ayşe buraya yürüyerek gelmiş.
* Hitaplar, ünlemler ve bağlaçlar; öge dışı sözcüklerdir.
Örnek: Dostlarım , (Siz) beni dinleyiniz.
NOT: Cümlede vurgulanmak istenen öge her zaman yüklemden önce getirilir; ancak – mi? soru edatı nın kullanıldığı cümlelerde vurgu – mi? soru edatından önceki ögededir.
Örnek1: Yarın Ankara’ya gideceğiz. ( DT görevindeki “ Ankara’ya ” kelimesi vurgulanmış. )
Örnek2: Yarın mı Ankara’ya gideceğiz? ( Vurgu ZT görevindeki
“ Yarın ” kelimesine kaymıştır .)
* Cümlede ögeler açıklayıcısıyla birlikte kullanılabilir.
Örnek: Sözü edilen kitabı , Yaban’ı , okumalısın.
 |
| CÜMLENİN ÖGELERİ BULUNURKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR |
0 yorum: